İnternetin Anlamı Nedir?
İnternet dünya çapında bilgisayar ağlarının birbirleriyle konuşmasına izin veren çok geniş ve küresel bir ağdır.
İnternet dünya üzerindeki en geniş ağa sahip olduğu için ingilizcede “network of networks” yani ağların ağı olarak tanımlanır.
Türk Dil Kurumuna Göre İnternet Nedir?
İnternet: Bilgisayar ağlarının birbirine bağlanması sonucu ortaya çıkan, herhangi bir sınırlaması ve yöneticisi olmayan uluslararası bilgi iletişim ağı.
İnternet çok geniş ve çok karmaşık bir konu olduğu için farklı kaynaklarda internet ile çok farklı tanımlar bulabilirsiniz.
İnternet ile dünyanın bir diğer ucundaki veri merkezinde bulunan bilgiye anında erişebilir, saniyeler içinde çevrimiçi mail gönderebilir, oyun oynayabilir, film seyredebilir, bilgi alabilir ve daha birçok işlemi interneti kullanarak yapabiliriz.
İnternet Nasıl Çalışır?
İnternetin çalışmasında yani dijital ortamdaki bilgilerin dolaşmasında okyanusların binlerce kilometre altından geçen kablolar, dünya çapında büyük şirketlerin veri merkezleri, yönlendiriciler (Router), sunucular, tarayıcılar, uydu, wi-fi kuleleri gibi birçok donanım ve yazılım özelliğine sahip cihaz rol oynamaktadır.
İnternetin nasıl çalıştığını anlamak için paketler ve protokoller kavramlarını anlamak gerekiyor.
İnternetin çalışmasında temel olan iki kavram vardır ve bunlar paketler ve protokollerdir.
Paketler
Paketler kısaca aktarılan bilgi ya da dosyanın küçük parçalarıdır. paketler bilgilerin parçalarını ve bu parçalarla ilgili verileri ve bilgileri içerir. Yani internet üzerinden bilgiler gönderilirken bu bilgiler daha küçük paketlere ve çok daha küçük olan binlerce bite dönüştürülür. İlgili paketler routerlar (yönlendiriciler) ve switches (anahtarlar) gibi çeşitli ağ araçları ile iletilmek istenen hedefe yönlendirilir. Yönlendirici cihazları burada ilgili veriyi ilgili cihaza yönlendiren trafik polisleri gibi düşünebilirsiniz. Paketler alıcıya teslim edildiğinde alıcı da paketleri sırasıyla birleştirerek verileri ve dosyayı görüntüleyebilir.
Paketleri bir örnek ile açıklamak gerekirse çok büyük bir gardrop aldığınızı düşünün ve bu gardrop size parçaları ayrılmış bir şekilde gelecek ve her parçanın nereye monte edileceğinin bilgisi de paketlerin üzerinde yer alacak. Siz de parçaları teslim aldıktan sonra her parçayı montaj sıralaması doğrultusunda birleştirerek gardrobu monte edeceksiniz. İnternet üzerinde veri aktarımında da bu şekilde veriler paketlere ayrılarak teslim edilir ve sonrasında alıcı tarafından veri paketleri sırasıyla birleştirilir ve veriye erişim sağlanır.
Protokoller
İnternet üzerinden bir bilgisayardan diğer bilgisayarlara veri aktarım işlemlerinin doğru ve güvenli bir şekilde gerçekleşmesi için bazı standart kalıplara ve protokollere ihtiyaç vardı.
Birbiri arasında internet üzerinden veri aktarıma sahip cihazlar ve bilgisayarla farklı yazılımlara ve farklı donanımlara sahip olduğu için ikisininde veri aktarımı sırasında ortak bir dil konuşmasını sağlamasını sağlamak uzmanlar tarafından çözülmesi gereken en önemli konulardan birisiydi.
İki farklı cihazın veri aktarımını başarılı ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesi ancak belirli ve standartlaştırılmış ortak kullanılan protokoller vasıtası ile sağlanabilirdi.
Protokol Nedir?
Ağ (Network) oluşturmada protokol iki veya daha fazla cihazın birbirini anlaması ve birbirleri ile iletişim kurarak veri aktarımını sağlamak için standart bir yoldur.
İnternetin Çalışmasında Kullanılan Protokol Türleri
- Aynı ağda bulunan iki bilgisayar arasında veri göndermesini sağlamak için Ethernet Protokolü
- Bir ağdan başka bir ağa veri göndermek için (IP) İnternet Protokolü
- Farklı ağlarda gönderilen paketlerin sırasıyla teslim edilmesi sağlamak için (TCP) Transmission Control Protocol Yani Aktarım Kontrol Protokolü
- World Wide Web’deki (WWW) web siteleri için veri biçimlendirmek için HTTP protokolü kullanılmaktadır.
İnternet Nasıl Dünya Çapında Kullanılabiliyor?
internetin bugünkü dünyamızda bu şekilde dünya çapında kullanımı son yılların en büyük çaba gerektiren çalışmalarından birisi diyebiliriz.
Dünyadaki tüm ülkeleri ve cihazları birbirine bağlayan internet altyapısını oluşturmak için denizlerden okyanuslara kadar yüz binlerce kilometre fiber optik su altı için özel üretilen kablolar döşenmiştir. Dünya üzerindeki yaklaşık bu 300 denizaltı kablosu bugün kullandığımız modern internetin temelini de oluşturuyor diyebiliriz. Bu kablolar verileri yani paketleri hatta çok küçük bitleri ışık hızında aktaran saç kalınlığında fiber optik demetlerdir.
İnternetin Tarihi
İnternet günümüzde yaklaşık 3 milyar insan tarafından kullanılmaktadır. 1990’lı yıllardan önce sadece büyük şirketlerin, bilim adamlarının, bazı hükümetlerin ve bazı üniversitelerin kullanımına açık olan internet 1900’lı yılların başında dünyada halka açık şekilde kullanılmaya başlanıldı.
- 1969: 1969 Yılında ARPANET (İleri Araştırma Projeler Ajansı) adlı bir kurum Utah, USBC, UCLA üniversitelerindeki ve Stanford Araştırma Enstitüsündeki 4 Büyük bilgisayarı birbirine bağlayan ilk çalışmayı başlattı. Bu çalışma ARPANET olarak bilinmektedir.
- 1970’ler : İnternetin gelişmesine büyük katkı sağlayan Taşıma Kontrol Protokolü ve İnternet Protokolünün icadı verilerin internet ağı üzerinden nasıl iletildiği bir standarta bağlandı. Bu iki protokol iki farklı cihazın birbiriyle iletişime geçmesini ve güvenli bir şekilde veri aktarmasını sağlayacaktı.
- 1986 : Ulusal bilim Vakfı internetin omurgası olan NFS NET'i finanse etti
- 1991 : kullanıcı Dostu Arayüzler oluşturuldu.
- 1992: Delphi internet erişimi sunan ilk ulusal ve ticari şirket oldu.
- 1997: WiFi nin icadı yapıldı.
- 1998: Microsoft tarafından Windows 98 piyasaya sürüldü.
- 2007 : Akıllı Telefonların yaygınlaşması
- 2009 : 4G Ağı tanıtıldı.
- Şimdi : Günümüzde dünyada 3 milyara yakın insan interneti kullanıyor.
Türkiye’de İnternet Kullanımı Ne Zaman Başladı?
Türkiye’de internet ile ilgili ilk çalışmalar 1980’li yıllarda başlamış. 1987 Yılında İzmir’in en köklü üniversitesi olan Ege Üniversitesi öncülüğünde Türkiye Üniversite ve Araştırma Kurumları Ağı (TÜVAKA) adı ile akademik tabanlı bir ağ oluşturulmuştur.
Türkiye’nin ilk akademik tabanlı olmayan birçok kamu ve kuruluşu internet ile kavuşturmayı amaçlayan internet ağı projesi de 1991 yılında ODTÜ ve Tübitak tarafından geliştirilmeye başlandı. İlk deneysel bağlantı 1992 yılında Hollanda'ya yapıldı ve sonrasında 1993 Yılında ABD’de NFS NET'e yapılan başarılı bağlandıktan sonra Türkiye’de internetin başladığını söyleyebiliriz.
1996 yılından sonra ülkede birçok kurum ve kuruluş internet üzerinden yayın yapmaya başladı. 1990’lı yılların sonu ve 2000’li yılların başında Türkiye’nin şu anki başarılı emlak sitelerinden olan sahibinden.com ve öncü e-ticaret şirketi olan gittigidiyor.com hayata internet üzerinden hayata geçirildi.
Türkiye’de 2002 yılında nüfusun %12’lik kısmı internet erişim sağlarken bu rakam 2021 yılında gelindiğinde %82 lere kadar yükselmiştir.